เขียนลายไทย ของไทยไม่เรียนรู้ไม่ได้แล้ว

การวาดภาพนั้นมีหลายศาสตร์มากมายโดยศาสตร์นั้นๆจะศึกษาลึกเข้าไปมากกว่าแค่ผิวเผิน เพราะจะต้องใช้ความรู้ความชำนาญอย่างมากในการศึกษาในศาสตร์ต่างๆที่ผู้เรียนอยากจะรู้ ซึ่งการที่ผู้ศึกษาอย่างลุล่วงแล้ว

จะทำให้รู้เรื่องศาสตร์นั้นได้อย่างดี และศาสตร์ที่อยู๋คู่คนไทยหรือถือได้ว่าเป็นประเพณีที่สืบท้อดมาตั้งแต่สมัยโบราณกาล นับตั้งแต่มนุษย์รู้จักใช้สีเขียนเป็นลวดลายลงบนร่างกายเพื่อให้เกิดความสวยงาม และน่าเกรงขามแก่ผู้พบเห็น รวมทั้งการเขียนลวดลายลงบนภาชนะดินเผา ศิลปะต่าง ๆเหล่านี้ได้พัฒนามาอย่างต่อเนื่อง และเป็นมรดกตกทอดมาตามยุคสมัยจนถึงปัจจุบัน ศิลปะอันสวยงามนี้ เกิดขึ้นด้วยฝีมือและสติปัญญาอันชาญฉลาด โดยได้รับแรงบันดาลใจและอาศัยรูปทรงจากพืช พันธุ์ไม้ สรรพสัตว์ และสิ่งที่เป็นปรากฏการณ์ตามธรรมชาติ เช่น ดอกไม้ ใบไม้ หางไหล เปลวไฟ มาประดิษฐ์คิดดัดแปลงให้เป็นลวดลายต่าง ๆ จัดวางรูปจังหวะให้เป็นระเบียบกลมกลืนเป็นอันดี โดยล้อเลียนของจริงตามธรรมชาติก่อน แล้วค่อย ๆ หายไปกลายเป็นลวดลายและภาพที่เห็นกันอยู่ในปัจจุบัน

และสิ่งที่เราจะกล่าวในต่อไปนี้คือการวาดเขียนลายไทย โดยอาจารย์ เฉลิมชัย โฆษิตพิพัฒน์

ลายไทยที่อยู่คู่คนไทยมาอย่างยาวนานและสามารถทำให้ต่างชาติต่างแดนตกตะลึงในลวดลายท่ไม่เหมือนใครในโลกเพราะเป็นการสืบท้อดมาในรุ่นสุ่รุ่นจนมีให้เราเห็นในปัจจุบัน โดยพื้นฐานลายแรกที่ อ.เฉลิมชัย ได้ให้เราเรียนรู้คือลาย พุ้งข้าวบิน เป็นลายที่เป็นมาจากดอกบัว โดยขั้นตอนแรกให้วาดภาพตารางทรงสี่เหลี่ยมพืนผ้า และเป็นตารางหกช่องและวาดเส้นมห้เป็นรูปร่างดอกบัว โดยลวดลายต่องมีความอ่อนช้อยของน้ำหนักมือ และแบ่งช่องเป็นชั้นเพื่อให้ดูเป็นลวดลายในแบบไทย และเพิ่มลูกเล่นง่ายๆในแต่ละช่องเพื่อเพิ่มความมีมิติในแบบพุ่มข้าวบิน หรือลงลายระเอียดให้ซับซ้อนเพิ่มเป็นชั้นเป็นหยักเพื่อให้สวย

เรื่องลายไทยลายที่เป็นสมบัติของชาติไทย โดยลายไทยอย่างที่ อ.เฉลิมชัย ได้กล่าวว่าลายไทยทุกอย่างมาจากธรรมชาติ และลายต่อมาคือลายกระจัง ตาอ้อย ตาอ้อยก็คือตาของจ้นอ้อย มีตาและมีป้อม จึงเรียกว่ากระจัง ตาอ้อย โดยการวาดให้เป็นกระจังตาลอ้อย ต้องวาดสามเหลี่ยมติดกันเช่นเดียวกับพีระมิดวางติดกัน และมีสามเหลี่ยมเล็กๆระหว่างพีระมิดใหญ่ และสิ่งที่ อ.เฉลิมชัยกล่าวว่าอย่าลืมเส้นลายไทยไม่เหมือนที่อื่นเพระมีความอ่อนช้อยในการวาดโค้ง ลายไทยที่สวยงามต้องมีความแอ่นของเส้น ห้ามแข็งทื้อถ้าหากใครวาดไม่อ่อนช้อยจะถือว่าวาดลายไทยไม่ได้ ลายกระจังตาอ้อยนั้นจะเหมือนลายกระหนก

ซึ่งลายกระหนกนั้นเป็นอีกพื้นฐานหนึ่งของลายไทย และเมื่อนำลายกระหนกสองอันชนกันก็จะเป็นลายกระจังธรรมดาที่สามารถเห็นได้ตามโบสถ์ธรรมมาส และสามารถนำไปทับลายบัวที่ดูแข็ง และนำไปใส่เพื่อให้ดูนุ่มมากขึ้น แต่กระจังที่เก่งกว่ามากนี้คือกระจังรวน กระจังรวนจะเป็นการใช้เส้นหยักที่มากกว่าลายอื่นโดยเป็นการวาดในแถวอยุธยา เป็นลายที่สวยมีความบิดพลิ้วโดยกระจังจะมาหลากหลายรูปแบบ โดยสามารถเติ่มแต่งส่วนโค้งหรือนำลายไทยพื้นฐานมาแต่งเติมก็สามารถทำให้เกิดลายไทย แต่ถ้าลายกระจังที่มีความแข็งกระด้างก็จะดูแล้วไม่เกิดอารมณ์คล้อยตามของศิลปินที่จะสื่อ

ลายไทยขั้นต่อไป เป็นลายที่ไม่ยากเพราะง่ายมากลายนี้คือ ลายประจำหยาบ เป็นลายที่ง่ายโดยการวาดสี่เหลี่ยมจัตตุรัสมาหนึ่งรูปและแบ่งครึ่งเป็นสี่ส่วนและวาดโค้งเข้าหากันเป็ฯสี่แฉก และใส่รายละเอียดวงกลมลงไปตรงกลาง หรือเพิ่มแกใบไม้ระหว่างของดอก และสามารถเพิ่มพุ่มดอกบัวอีกสี่แฉกได้อีก เพราะไอ้พวกสุดยอดฝีทือจะเพิ่มรายละเอียดให้กับลวดลายทยได้อีก

******

บรรณานุกรทสารสาเทศอิเล็กทรอนิกส์

อ.เฉลิมชัย โฆษิตพิพัฒน์. วาดลายไทยตอนที่1. โทรทัศย้อนหลังออนไลน์ไทยพีบีเอส. 25 พฤษภาคม 2554. เข้าถึงได้จาก : https://youtu.be/WV8HLnXPpvk. 26 กุมภาพันธ์ 2561

อ.เฉลิมชัย โฆษิตพิพัฒน์. วาดลายไทยตอนที่1. โทรทัศย้อนหลังออนไลน์ไทยพีบีเอส. 25 พฤษภาคม 2554. เข้าถึงได้จาก : https://youtu.be/pbA6umKm_kU.

26 กุมภาพันธ์ 2561

อ.เฉลิมชัย โฆษิตพิพัฒน์. วาดลายไทยตอนที่1. โทรทัศย้อนหลังออนไลน์ไทยพีบีเอส. 25 พฤษภาคม 2554. เข้าถึงได้จาก : https://youtu.be/7tqNRmmrgts. 26 กุมภาพันธ์ 2561